maandag 28 februari 2011

didactiek


In het najaar ben ik docent mechanica, in het voorjaar ben ik docent thermo-dynamica. Als mensen mij nu - in de winter - vragen wat ik ben, noem ik mezelf docent mechanica.

Als ik mechanica geef ben ik nogal belangrijk, omdat ik een van de weinigen ben die het begrijpt of er zin in heeft om het uit te leggen. Als ik thermo-dynamica geef ben ik niet meer zo belangrijk. De thermo-dynamica wijst zichzelf, of misschien begrijp ik er zelf weer niet genoeg van om er een coherent programma van de maken.

Het lijkt wel alsof de thermo-dynamica alleen maar een verzameling praktische toverformules is, die daardoor ook meteen toegepast kunnen worden op de dingen om ons heen. En ondanks dat ik zeg mechanica te begrijpen en uit te kunnen leggen, lukt me dat met de mechanica vrijwel nooit. Mechanica toepassen, waar zijn de mensen die dat kunnen?

vrijdag 25 februari 2011

Congo (laatst)

Gisteren heb ik Congo uitgelezen, het boek waar ik begin deze maand in begon. De wreedheden in het boek houden niet op, en mijn betrokkenheid met de slachtoffers van die wreedheden werd niet groter, naarmate de jaartallen meer gingen samenvallen met mijn bewuste leven. Zo ging het: het exposeren van Pygmeeën op een tentoonstelling in België maakt dat ik bijna moest overgeven van empathie, voor gevoel voor de Oostcongolese kindsoldaten van nu en hun slachtoffers moest ik echt mijn best doen.

Ik probeer terug te vinden waar hij het schreef, wat me zo snel niet lukte in een tekst van bijna 600 pagina's. Er staat namelijk ergens dat oost-Congo, waar mensen tot slavernij gedwongen worden om met zeer primitief gereedschap de grondstoffen van de micro-eletronica uit de grond op te graven, een vooruitblik is op de wereld van schaarste en overbevolking. Blijkbaar verwacht de schrijver dat al die narigheid blijft, groeit en succesvol over de hele wereld geëxporteerd zal worden. Ik geloof dat niet. Of: ik geloof niet dat het zin heeft om dat te geloven.

Ik vind dat het boek heel vrolijk en optimistisch eindigt. In het laatste hoofdstuk wordt beschreven hoe China en Congo elkaar ontdekt hebben. China heeft het initiatief genomen, en er is vast van alles aan te merken op de manier waarop dat gebeurt, maar alleen al omdat het zo anders is dan hoe het in Kuifje in Afrika en in Kuifje en de Blauwe Lotus beschreven en getekend is ben ik heel blij geworden van Congo. Voor mensen met een gevoelige maag: lees alleen het laatste hoofdstuk.

donderdag 24 februari 2011

betere wereld


Soms ben ik, als vertegenwoordiger van dit blog, op twitter. Twitter is een medium dat ik door het te doen probeer te begrijpen en lief te hebben, maar dat lukt me nog niet zo erg goed. Ik vind twitter moeilijk. En de dingen die ik moeilijk vind, daar maak ik een rommeltje van. Hoe hard ik mijn best ook doe om twitter op te ruimen en aan te vegen, ik blijf het er een rommeltje vinden.

Ik heb bedacht dat ik als vertegenwoordiger van dit blog op twitter mensen moet volgen die - net als ik - nadenken of nieuwtjes hebben over groene/nieuwe/nuttige technologie. Die volg ik dus, maar dat gaat nog tamelijk stroef. Punt is, dat ik geloof dat het niet werkelijk groen/nieuw/nuttig is om over groene/nieuwe/nuttige technologie te twitteren. Waarschijnlijk is het nutteloos om te proberen iets te begrijpen of ervan te houden, zolang ik nog zoveel weerstand voel.

Hier thuis twittert een postbode ook de gratis huis-aan-huiskrant de betere wereld door de brievenbus. Daar staan vaak best leuke nieuwtjes in, maar ik moet er altijd door iemand anders toe aangespoord worden om ze ook te lezen, want die hele gratis bij mij naar binnen getwitterde betere wereld staat mij tegen. Ik voel me niet thuis in de betere wereld. Dit zegt overigens mee over mij dan over de (ver)beter(d)e wereld.

dinsdag 22 februari 2011

systeem

Dat is wel snel gegaan; afvalscheiding is hier thuis nu net zo gewoon als alle andere gewone dingen waar ik niet meer over na hoef te denken. Hier wordt gescheiden: papier en karton; batterijen; inheemse groenten, fruit en bloemen; plastic; glas; grof vuil; hout; elektronica en restafval (het is de bedoeling dat hier negen categorieën te zien zijn). Voor elke categorie is een prullenbak(je) aangeschaft, want anders lukt het natuurlijk niet.

Eerst wilde ik van alle spullen die zich ongewenst in mijn huis ophouden, maar die (misschien) nog wel wat waarde hebben de tiende categorie maken, maar eerlijk is eerlijk, voor die categorie hebben we geen prullenbak gekocht. Voor die categorie hebben we een hele kamer in gebruik genomen. Komt u toch alsjeblieft allemaal langs, om de spullen te uit te zoeken die zich ongewenst in ons huis ophouden, en die (misschien) nog wel wat waarde vertegenwoordigen!

Ik ben progressief, want ik heb behoefte aan nog een elfde categorie; ik wil graag ook metaal scheiden. De blikjes en het aluminiumfolie. En sinds de output mijn huis uit zo soepel en systematisch verloopt, krijg ik ook behoefte aan soepele en systematische input. Vanmorgen heb ik voor het eerst in mijn leven bij het inpakken van de plastic tassen bij de kassa van de supermarkt nagedacht over de distributie ervan, later, thuis. Zodoende had ik een groentetas, een eiwittentas en twee kruidenierswarentassen.

maandag 21 februari 2011

accu's


Afgelopen weekend moest ik ergens in huis enkele schroeven indraaien. Mijn verstandige vrouw tipte me dat ik eerst de accu van de elektrische schroevendraaier moest opladen, en dan een uurtje later het klusje moest doen. Eerst had ik twee accu's voor mijn elektrische schroevendraaier, maar op een dag was ik een accu in de oplader vergeten, waar een accu, na anderhalve dag opladen, niet tegen blijkt te kunnen. Een elektrische schroevendraaier met alleen maar één accu, die kan ik allen gebruiken als ik eerst tijd neem om die ene accu op te laden.

Bij een bouwmarkt vroeg ik of ik één accu kon kopen, voor mijn elektrische schroevendraaier. De verkoper zei dat dat natuurlijk niet kon, dat het goedkoper was om een nieuwe elektrische schroevendraaier te kopen en dat het niet zo slim van mij was om een accu te lang in de oplader te laten zitten. (Worden medewerkers van de bouwmarkt opgeleid om zulke dingen tegen klanten te zeggen, of was dit een argeloos eigen initiatief?) Ik zei: nou, ik verzin zelf wel een oplossing.

Ik bedacht, als uitvinder, dat ik de oplader misschien wel direct en definitief aan de elektrische schroevendraaier kon monteren: een snoer aan de elektrische schroevendraaier maken dus. Maar ik dacht ook aan de geweldige verzameling handboren en manuele boormachines van Low-tech Magazine. Het schroeft en boort natuurlijk heerlijk, met handboren en manuele boormachines, maar ik heb daar twee handen voor nodig. En dat is ondenkbaar, klussen met twee handen.

vrijdag 18 februari 2011

post-modernisme

Op het Javaplein in Amsterdam is het Borneohof van de Alliantie bijna klaar. De Alliantie zegt er zelf over: opvallend is de toren, een landmark voor de buurt. Ja, zeg dat wel: het Borneohof heeft een toren. Ik probeer vanaf de buitenkant van het gebouw te bedenken of die toren, naast landmark zijn, nog een andere functie heeft. Ik denk dat de toren een vermomde liftkoker is.

Een landmark, dat had de Indische buurt nog niet. En een landmark is best handig; Indische buurters kunnen nu zeggen: ik woon vlakbij een landmark. Zo geeft de Alliantie vorm aan de maatschappelijke opdracht: ook denken aan de mensen die geen navigatiesysteem hebben.

Een soort post-modernisme, zo'n landmark. Ik erger me dagelijks aan mijn trapleuning: een rechte balk die met op vier blokjes aan de muur geschroefd is. Om de vijf treden moet ik mijn hand van de leuning halen om mijn vingers niet te bezeren aan die blokjes. Ik wil die lelijke modernistische trapleuning niet! Ik wil post-modernistisch comfort!

donderdag 17 februari 2011

blasfemie


In mijn geboortedorp staat de enorme katholieke St Vituskerk van architect Cuypers. Het is een jeugdwerkje van Cuypers, maar ook de jeugdwerkjes van Cuypers zijn kolossaal. In de Vitus passen de meeste kerkgangers van alle katholieke kerken in Nederland. Ik ken de kerkgang van mijn goddeloze geboortedorp niet precies, maar ik schat dat de kerk nooit bomvol zit.

Ach, die kerken van Nederland. Best mooi misschien, of in ieder geval markant. Twee dingen zijn wat mij betreft markant: zo'n wolkenkrabber met een klok, een bel en een haan en de mystieke sfeer van een kerkinterieur. Hergebruik van een kerkgebouw, dat vind ik blasfemisch. Een supermarkt, een bibliotheek, of een appartementencomplex maken in de heilige binnenkant van een afgedankt kerkgebouw, het lijkt me uitermate ongezond voor de gebruikers. Dat voelt niet goed, zou mijn tante zeggen.

Maar zo'n toren, die mag van mij wel hergebruikt worden. Ik denk dat er wel belangstellig is voor een penthouse op honderd meter hoogte in de Vitustoren van Hilversum. En voor mystieke sfeer van het interieur heb ik niet dat hele kerkgebouw nodig: alleen het koor (zoals bij de Dom van Utrecht) is voor mij al genoeg. En die Dom - zonder schip - is toch ook nog steeds een Rijksmonumdent?

dinsdag 15 februari 2011

hybride-waterstof

Gisteren sprak ik met een man die verstand heeft van de manier waarop de autoindustrie innoveert. Hij spreekt erover met het gezag van iemand die echt iets weet, wat een ander soort gezag is dan het gezag van een leraar. Als een leraar iets bijzonders of iets eigens vertelt lukt dat nooit met het gezag dat deze man tentoonspreidt. Ziehier het subtiele verschil tussen een docent en een lector.

Dit is de observatie die de lector met me deelde: er zijn drie systemen ongeveer even effectief om het emissie- en brandstofprobleem dat de autoindustrie een keer zal moeten gaan oplossen op te lossen: auto's op waterstof, elektrische auto's en hybride auto's. Elke vijf jaar is één van deze drie oplossingen het meest veelbelovend, terwijl auto's gewoon op benzine blijven rijden. Momenteel is het hybride-systeem op zijn retour en is de elektrische auto dominant. Maar pas op, de waterstofauto staat alweer klaar om de dominante positie over te nemen.

Misschien is het daarom dat mijn collega M enkele studenten van onze opleiding de opdracht heeft laten uitvoeren om de opleidingsBurton (onze opleidingsauto, een twoseater bovenop het onderstel van een Citroën 2CV) uit te breiden met een buis vol water, waarin met de elektriciteit van de accu waterstof gemaakt wordt, dat direct aan de benzine wordt toegevoegd en in de motor wordt verbrand. Goed gezien van M: dit is hybride-waterstof, en in ieder geval niet elektrisch rijden, wat het wegens zijn huidige populariteit dus in ieder geval niet gaat worden.

maandag 14 februari 2011

democratie


Mijn lofzag op Leopold I, op dag dat Hosni Mubarak besloot dat het genoeg was geweest met zijn leiderschap in Egypte, was misschien slecht getimed. Het lijkt een beetje smakeloos om, terwijl in Egypte doden vallen voor (bijvoorbeeld) democratie, democratie af te wijzen. Ik weet alleen niet of het de demonstranten te doen was om democratie, of dat democratie een obsessie van ons is.

Dit zeggen de demonstranten er zelf over (dit lees ik op hun spandoeken):
  • stop the silence
  • justice
  • freedom
  • it's time for democracy
  • equality
  • Egypt is one
  • Explorer, Google, Yahoo
  • no more corruption

Ik zou het leuk vinden als er in post-revolutionair Noord-Afrika een samenleving ontstaat waar wij iets van te leren hebben. Misschien democratie, maar het mag van mij ook best een andere Noofdafrikaanse mix van equality, freedom en one Yahoo worden.

vrijdag 11 februari 2011

leiderschap

Veel van wat achteraf gezien onhandig bleek te zijn aangepakt in Congo, is terug te voeren op Leopold II, de tweede koning der Belgen. Leopold II was erg trots op Congo, maar is er zijn leven lang niet geweest. Dat is bijzonder, want zijn vader, Leopold I, geboren en getogen in Beieren, Rusland en Frankrijk, besloot zich wel te vestigen in natie waar hij verder niks mee had maar waar hij tot koning werd gekroond: België.

Ik vind dat een grappig anti-nationalistisch idee, dat Leopold I om zijn kwaliteiten koning gemaakt is van België, ook al had hij geen enkele verbinding met de Belgische bodem. Eén belangrijke kwaliteit van Leopold I was dat hij heel erg mooi was (zie afbeelding).

Mijn belangstelling voor democratie is een tijdje geleden al langzaam doodgebloed. In plaats daarvan ben ik nu nogal gecharmeerd van de zoektocht naar Leopold I. Zouden we bijvoorbeeld, als Barack Obama binnenkort klaar is met de VS, hem niet kunnen vragen om Nederland te leiden?

donderdag 10 februari 2011

Congo


De vader van mijn peetkind is Congolees. Mijn peetkind groeide op in Nederland, maar Congo zit op allerlei manieren toch in haar, denk ik. Om haar beter te begrijpen, en misschien ook om haar te helpen om zichzelf beter te begrijpen, lees ik over Congo. In het boek van David van Reybrouck dat heet Congo.

Niet om iets te willen begrijpen, maar misschien als een soort mannelijkheidsrite, las ik vijftien jaar geleden American Psycho, van Bret Easton Ellis. Ik las het boek niet uit, omdat de beschrijvingen van de lustmoorden me getuige maakten van iets waarvan ik geen getuige wilde zijn. Getuige zijn van wreedheid doet pijn, en die pijn voelde ik terwijl ik het las. In American Psycho worden - schat ik - vijftien mensen afgeslacht. In Congo worden ontelbaar (miljoenen?) veel mensen - vooral Congolezen - afgeslacht.

American Psycho moest ik wegleggen omdat ik het niet verdroeg, terwijl ik Congo nog steeds lees. Wat zegt dat over mij? Waarom kan ik voor miljoenen Congolese (zwarte) slachtoffers geen gevoel opbrengen maar voor enkele New Yorkse slachtoffers wel? Ik hoop maar dat dat aan van Reybrouck ligt, en niet aan mij. En wat ga ik eigenlijk van Congo en van mijn peetkind begrijpen, nu ik de details van de massaslachting weet?

dinsdag 8 februari 2011

composthuis

Ik heb hier nog nooit over ze geschreven, maar sinds een tamelijk lange tijd zijn er cavia's in mijn gezin. Voor mij zijn de cavia's een oefening in het houden van een varken, dat me op termijn een aandoenlijk wereldverbeterend huisdier lijkt. Leuk aan cavia's vind ik, dat ik wekelijks mijn composthoop kan vullen met het zaagsel en het stro vol caviapis en caviakeutels. Mijn composthoop wast aan!

Het is opvallend hoe warm mijn composthoop telkens is. Als ik alles goed doe, waar ik niet zeker van ben (mijn procestechnische experimenten mislukken meestal) produceert groenteafval op een hoop, terwijl het verandert in compost, warmte. Warmte!

Spouwmuren zouden niet volgestort moeten worden met piepschuim, maar met groenteafval en mest. Dagelijks gaat vader de ladder op om de appelschilletjes via een luikje op het dak naar beneden tussen de muren te laten zakken. De binnenmuur van de spouw zou de dunne muur moeten zijn, die de warmte van de compost aan de binnenruimte doorgeeft. Hoewel compost misschien ergens naar ruikt, heb ik liever compostwarmte dan de afvalwarmte van de elektriciteitscentrale.

maandag 7 februari 2011

ontwerpers


Mijn zoon speelt op de Nintendo DS Super Mario Brothers. Mario is onderweg van links naar rechts - Mario is altijd onderweg van links naar rechts - als er uit de lucht een kwaadaardige paddestoel op het hoofd van Mario valt. Mario sterft ter plekke, met kruisjes in zijn ogen en de laatste woorden: Oh, no! Mijn zoon kan hierover erg boos worden. Wie heeft dat bedacht, dat er paddestoelen uit de lucht vallen? roept hij hees. Nou, zeg ik, dat hebben de ontwerpers bedacht.
Stomme ontwerpers
, zegt hij, terecht.

Dat ontwerpers de dingen zo naar hun hand kunnen zetten, dat heeft nogal indruk gemaakt op mijn zoon. Als hem iets tegenzit vraagt hij: hebben de ontwerpers dat bedacht? Nou, en inderdaad, tamelijk vaak hebben de ontwerpers dat bedacht. Zelfs bij de natuurverschijnselen die ons overkomen, waren het toch weer de ontwerpers die bijvoorbeeld bedacht hebben dat onze broekspijpen om onze benen klapperen en nat worden.

In het fantasiespel van mijn zoon zijn de ontwerpers inmiddels uitgegroeid tot de grootste schoften die er zijn. Ik geloof toch niet dat ze het kwaad bedoelen, die ontwerpers. Een beetje onnadenkend misschien, dat is hun grootste zonde. Maar was de Almachtige erg nadenkend, toen hij het heelal schiep en het vervolgens op zijn beloop liet?

vrijdag 4 februari 2011

upper class

Tegen mijn gewoonte liet ik me afgelopen zaterdag verleiden om een echte krant te kopen. NRC Handelsblad namelijk. Met de beste bedoelingen gemaakt deze krant, maar ik vind hem geborneerd. Ik weet niet precies wat dat woord betekent, maar het bekt lekker, en het lijkt van toepassing op wat ik van NRC Handelsblad vind. Geborneerd.

Geborneerdheid kan ook een tikkeltje naïef zijn, zoals het stuk over de Nederlandse upper class dat Jaap Scholten die dag schreef op de Opinie en Debat pagina's. Jaap Scholten vindt dat de beschaamde, uitgekotste, ondergrondse Nederlandse upper class boven moet komen om het goede voorbeeld te geven. Mensen zoals hijzelf en zoals ik bedoelt hij. Mensen die gezegend zijn een grootvader te hebben gehad die in een Hispano Suiza reed en die allerlei personeel had.

Welk goede voorbeeld kan de upper class eigenlijk geven? Het voorbeeld van het prima systeem van de Golf en Countryclub dat de brandweerrode Ferrari's en de pimpelpaarse Bentleys van het schreeuwerige nieuwe geld van de parkeerplaats houdt? Vergeet Jaap Scholten niet dat onze opa's honderd jaar geleden op precies dezelfde manier zijn buitengesloten, toen zij daar kwamen aanrijden met hun schreeuwerige Hispano Suiza's?

donderdag 3 februari 2011

houtkachel


Soms brand ik onze houtkachel. Niet elke dag, zoals de verkoper mij dreigend voorspelde, maar alleen maar soms. Ongeveer vijf keer per maand, als er 's avonds tijd is om te doen alsof ik gastvrij ben of als ik verkleumd ben en niet in bad wil.

Onze houtkachel vreet hout; dat is ook omdat ik de illusie heb dat het beter is om 'm voluit te laten branden dan een beetje afgeknepen. Als ik de zuurstoftoevoer helemaal openzet, dan zien de vlammen eruit als vlaggen in de storm en de kachel maakt ook stormachtig geluid. Het wordt dan redelijk snel maximaal 25 graden in de kamer. Als ik de zuurstoftoevoer sluit, gaat het vuur meteen uit, alsof ik het licht uitdoe. En weer aan als ik de knoppen openzet. Dat is een leuk spelletje.

Mijn kachel heeft een deur en ik maak uit de vormgeving op dat het de bedoeling is dat die deur gesloten is. Als de deur open is, brandt het vuur rustig en meditatief, ook mooi, maar dat is dus niet de bedoeling, lijkt me. Als ik het vuur met de zuurstoftoevoer temper ziet het er niet goed uit, door het raampje. Het walmt dan gemeen en de vlammen zien er zo verstikt uit: alsof ze naar adem happen. Ik wil wel dat het er gezellig uitziet, zeg!

dinsdag 1 februari 2011

hobby

Hier is een test op het internet, waarmee je kunt uitzoeken welke hobby je zou kunnen nemen, als je zelf niet kunt bedenken wat die zou moeten zijn. Als ik de test doe, komt eruit dat ik cactussen zou moeten gaan kweken of motor zou moeten gaan rijden, wat ik, voor een erg eenvoudige internet-test, een nog tamelijk diepzinnige uitkomst vind. Maar ik moet hier wel bij zeggen dat ik makkelijk warmloop voor een hobby. Dat een hobby vrijblijvend lijkt te zijn, maakt dat ik me decennia lang kan committeren aan een hobby als symmetrisch eieren schikken in een eierdoos of metafysica.

In mijn jeugd - voordat ik veertig was - vond ik het ongepast voor een man in de bloei van zijn leven om een hobby te hebben. Ongepast, omdat een man zijn talenten altijd alleen zou moeten aanwenden om geld te verdienen. En die zeer zeldzame activiteiten waar ik geen talent voor zou hebben, die zou ik moeten laten rusten. Enfin, inmiddels ben ik in de bloei van mijn leven en nu zijn het juist de hobby's waar mijn aandacht naartoe gaat. Ik voel dat er nog verrassend veel persoonlijke ontwikkeling zou kunnen zitten in de symmetrische eierdozen.

Sterker nog: ik geloof dat er alleen nog maar toekomst is voor hobby's. Zodra van een hobby werk wordt gemaakt (wat ik dus een heel slecht idee vind), draait die hobby zich onmiddellijk vast in het kapitalistische systeem om er nooit meer uit los te raken. Ik zie mijn generatiegenoten met niet nader te noemen banen in hun vrije tijd compromisloos zijn, en ik zie hoe gelukkig ze zijn. Een carrière is: niet al te pretentieus werk met een wereldverbeterende hobby.